Analiza rzetelności związana jest najczęściej z budową skal złożonych, w szczególności skal sumarycznych, czyli składających się z wielu pojedynczych pozycji (pytań). Rzetelność skali – rozumiana jako jej wewnętrzna spójność, daje nam informację o tym, na ile dana skala mierzy to, co mierzy; czyli w jakim stopniu poszczególne pozycje skali mierzą to, co cała skala. Aby można było mówić o rzetelności skali, poszczególne pozycje skali powinny mierzyć ten sam konstrukt – korelacja pomiędzy poszczególnymi pozycjami skali powinna być wysoka. Założenie to możemy sprawdzić wyliczając macierz współczynników korelacji Pearsona. Pomimo, że w zagadnieniu rzetelności mogą być wykorzystywane różne miary zgodności, najczęściej używaną techniką jest tutaj współczynnik α-Cronbacha i tzw. rzetelność połówkowa.
Uwaga! Przyjmuje się, że aby można było uznać skalę za rzetelną, współczynniki rzetelności skali (αC, αCstandard, rSH , rSHG) powinny być większe niż 0.6 i mniejsze niż 1. Dal takiej skali można wówczas wyznaczyć błąd standardowy pomiaru a na jego podstawie przedział ufności dla uzyskanych wyników skali.
Współczynnik α-Cronbacha
Współczynnik α-Cronbacha (αC) został tak nazwany po raz pierwszy przez Cronbacha w 1951. Mierzy on stosunek wariancji poszczególnych pozycji do wariancji całej skali (sumy tych pozycji).
Współczynnik αC może przyjmować dowolne wartości mniejsze lub równe 1, w tym również wartości ujemne, jednakże tylko wartości dodatnie mają sens. Jeżeli wszystkie pozycje skali są idealnie rzetelne, wówczas współczynnik rzetelności wynosi 1.
Pomocą w ocenie przydatności konkretnych pozycji skali służą:
wartość współczynnika αC obliczonego po usunięciu określonej pozycji skali,
wartość odchylenia standardowego skali obliczonego po usunięciu określonej pozycji skali,
wartość średnia skali obliczona po usunięciu określonej pozycji skali,
wartość korelacji określonej pozycji i sumy pozycji pozostałych.
Rzetelność połówkowa
Polega na losowym podzieleniu pozycji skali na dwie połowy i analizie korelacji między tymi połówkami. Odbywa się to przy użyciu współczynnika rzetelności połówkowej Spearmana-Browna (rSH) opublikowanego niezależnie przez Spearmana (1910) i Browna (1910). Inny wzór na współczynnik rzetelności połówkowej (rSHG) zaproponował Guttman (1945).
Uwaga! Jeżeli dwie losowo wybrane połówki są idealnie skorelowane, wówczas rSH = 1.
Pomocą w ocenie przydatności przyszłych pracowników pewnej firmy konsultingowej służy między innymi opracowana w firmie ”skala kompetencji”. Oprócz rozmowy kwalifikacyjnej kandydaci wypełniają kwestionariusz zawierający między innymi pytania tworzące ”skalę kompetencji”. Skala zawiera 7 pytań. Za każde z pytań można zyskać od 1 do 5 punktów, gzie 1 oznacza najniższą a 5 najwyższą możliwą notę. Łącznie uzyskać można 35 punktów. Punkty w tej skali uzyskane przez 24 kandydatów zawiera poniższa tabela:
Chcemy sprawdzić dokładność zastosowanego narzędzia oceny kompetencji (zastosowanej skali). W tym celu przeprowadzona zostanie analiza rzetelności.
Macierz korelacji wskazuje, że ostatnia pozycja jest najsłabiej skorelowana z pozostałymi. Podejrzewamy zatem, że pozycja ta nie mierzy tego samego konstruktu, co pozostałe
pozycje.
Skala kompetencji okazała się być skalą rzetelną. Współczynnik αC wynosi 0.736805, a średni współczynnik korelacji pomiędzy pozycjami skali 0.31847.
Dokładniejsza analiza każdej pozycji wskazuje, że wszystkie one, za wyjątkiem ostatniej pozycji, w podobnym stopniu wpływają na rzetelność całej skali. Korelacja pozycji KK7 z pozostałymi pozycjami skali jest najsłabsza i wynosi 0.026954. Po usunięciu ze skali pozycji KK7 wartość współczynnika Cronbacha wzrosłaby do 0.803619.
Podobne wnioski możemy wysunąć na podstawie analizy rzetelności połówkowej wykonanej na pozycjach losowo podzielonych na 2 części (KK1, KK3, KK5) (KK2, KK4, KK6,
KK7).
Współczynnik rzetelności połówkowej Spearmana-Browna wynosi 0.857705, a Guttmana 0.856531. Połówki są dość dobrze skorelowane – wpsółczynnik korelacji połówek wynosi 0.750862. Jednak wartość współczynnika αC jest zbyt niska dla drugiej połówki (0.416958). Połówka ta zawiera pozycje KK7, która wykazuje słabą korelację z pozostałymi pozycjami skali. Po usunięciu tej pozycji i ponownym wykonaniu analizy, wszystkie współczynniki rzetelności rzeczywiście są wyższe.
Rzetelność skali
